Idaerd Kerktoren
Adresgegevens: Buorren 6, 9007 SC Ideard
Kadastrale gegevens: gemeente Grouw, sectie G, nummer 126 deels
Monumentnummer: 22919
Omschrijving Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed:
Herv. Kerk met toren op kerkhof.
Eenvoudig kerkgebouw uit 1774 bij zadeldaktoren, in 1541 herbouwd.
Aan de noordzijde van het schip ingang met wapensteen en 1774.
Tegen de noordzijde van de toren bouwfragmenten o.a. 1652 van Friesma-State.
In de kerk 17e eeuwse preekstoelkuip en klankbord.
Als ruggeschot doen gebeeldhouwde 18e eeuwse zerken dienst, bekroond door een gesneden opzetstuk van een familiebank.
Twaalf banken met knoppen boven de wangen; onder de orgelgalerij een 18e eeuwse familiebank; twee geschilderde 17e eeuwse rouwborden en twee gesneden 18e eeuwse.
In de zes vensters gebrandschilderd glas door Ype Staak.
In de voorkerk een zerk met wapens.
Klokkenstoel met gelui van twee klokken, waarvan één van anonieme gieter uit de 14e eeuw, diam. 74,5 cm. en een moderne klok. Mechanisch smeedijzeren torenuurwerk, 1573, later voorzien van elektrische opwinding.
Eenklaviers orgel gemaakt in 1806 door Luitjen Jacob van Dam onder toezicht van zijn vader Lambertus van Dam. In 1886 gewijzigd door Bakker en Timmenga. Bij de laatste restauratie in 1982 is gewijzigde toestand gehandhaafd.
Luidklokken
In de toren hangen twee luidklokken. De moderne klok is gegoten in 1950 door de Gebr. Van Bergen te Heiligerlee. Oorspronkelijk was deze klok bestemd voor de Beiaard in Enschede, waar die echter is afgekeurd. In Idaerd is de klok door de Fa. Brunia uit Exmorra bijgeplaatst.
De luidklokken van de Gertrudiskerk Idaerd (gerestaureerd 2019)
Idaerd dorp
Midden in het groene hart van Nederland ligt Idaerd. Idaerd is één van de dorpen van de gemeente Boarnsterhim. In Idaerd wonen per 1 april 2010 49 mannen en 48 vrouwen. Dus bijna 100 inwoners en behoort dus met Eagum en Friens tot de kleinste dorpjes in Midden Friesland. Idaerd ligt ten noordoosten van Eagum en heeft met de inwoners van Eagum een zeer nauwe band.
Het kleine dorpje Idaerd, met weinig voorzieningen, ligt ongeveer 10 kilometer ten zuiden van Leeuwarden en 25 kilometer ten westen van Drachten en eveneens ongeveer 25 kilometer vanaf Heerenveen. Verder ligt Idaerd ten noordwesten van Grou en hoewel Idaerd hemelsbreed dicht bij de A32 ligt, kan men vanuit Idaerd niet direct de A32 oprijden. Inwoners hebben bijna evenveel tijd nodig om lopend naar de bushalte (A32) als met de auto bij de A32 te komen. Om contacten met de bewoners aan de andere kant van de spoorlijn en de A32 te kunnen onderhouden, kan er gebruik worden gemaakt van een tunnel. Vroeger had Idaerd een eigen treinstation. De spoorlijn was in 1868 aangelegd en het stationsgebouw werd op 1 september 1868 feestelijk geopend en 70 jaar later op 15 mei 1938 weer gesloten.
Dagelijks worden de kinderen met een busje opgehaald om naar school te gaan. De school “De Trije Doarpen” in Reduzum zorgt er ook voor dat na schooltijd de kinderen weer netjes met de bus thuis worden gebracht.
Geschiedenis van Idaerd
Idaerd had in 1840 14 huizen en 86 inwoners en nu heeft Idaerd ongeveer 40 huizen en bijna 100 inwoners. De grietenij Edawerderadeel had in de middeleeuwen Idaerd als hoofdplaats. De naam van Idaerd is afgeleid van Eda of Lede. Dat zou kunnen betekenen: terp of wier van Lede. Idaerd maakte, tot de gemeentelijke herindeling in 1984, deel uit van de gemeente Idaarderadeel. Grou was de hoofdplaats van de gemeente Idaarderadeel. In 1984 gingen Idaarderadeel, Rauwerderhem en een groot gedeelte van Utingeradeel op in de toen gevormde gemeente Boarnsterhim. Sinds januari 1989 is de officiële Friese naam van het dorp Idaerd.
In Idaerd is van het verleden niet veel meer terug te vinden. Het meest bekende is de Friesmastate die in 1652 is gebouwd en de residentie was van de Grietman. In 1882 werd het slot afgebroken. Geïnteresseerden kunnen van het interieur nog iets terug vinden in het museum het Princessehof in Leeuwarden en ook in paleis Het Loo. Op het kerkhof zijn nog graven van de bewoners van Friesmastate, zoals Van Scheltinga en Bergsma.
Het enige opvallende bouwwerk, dat nog herinnert aan de 15e eeuw, is de kerk uit 1774. De kerktoren is goed zichtbar vanaf de A32. De windwijzer op de kerktoren bevat het wapen van de voormalige grietenij Idaarderadeel en de wijzerplaat in de noordgevel heeft het familiewapen van de Van Scheltinga’s. Verder heeft de kerk gebrandschilderde ramen en een zadeldaktoren uit de 15e eeuw. In 1982 zijn de kerk en de toren gerestaureerd en in 2004 kreeg de toren nog een facelift. In 1995 is, mede door zelfwerkzaamheid van de bewoners, het dorpshuis van Idaerd “it Lokaal” volledig gerenoveerd.
Leefbaarheid
In het dorpshuis “it Lokaal” worden veel activiteiten door de diverse verenigingen uitgevoerd en om de saamhorigheid te vergroten werd, ter gelegenheid van Simmer 2000, anoniem een leugenbank aan de inwoners van Idaerd geschonken. In 2003 werd er een parkeerterrein naast de kerk aangelegd en sedert 2006 is er in Idaerd een feestelijk in gebruikgenomen jeu-de-boulesbaan.
(bron: MIDDELPUNT)